Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH ) zararlı toz, gaz ve parçacıkların solunması sonucu hava yollarında ve akciğerlerde gelişen mikrobik olmayan iltihabın neden olduğu hava yollarının daralması ve tıkanması ile sonuçlanan genellikle ilerleyici özellikte olan bir hastalıktır.
KOAH tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olmasına karşın kamuoyu tarafından yeterince bilinmemektedir. KOAH’ın görülme sıklığı 40 yaş üstüyetişkinlerde %15-20’dir.Toplumumuzda her 5 kişiden biri KOAH hastasıdır. 2019 yılında Mardin İli merkezinde 2. Basamak sağlık kuruluşu olarak hizmet veren Mardin Devlet Hastanesi’ndeki göğüs hastalıkları polikliniklerine yaklaşık 45.000 hasta başvurmuştur. Göğüs hastalıklarına başvuran hastaların yaklaşık %6,5’i KOAH tanısıyla işlem görmüştür.
Tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin %5,5’inden sorumludur. Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 3. ölüm nedenidir. Toplumun KOAH konusunda yeterince bilgiye sahip olmaması hastalığın erken tanısını ve erken tedavisini güçleştirmektedir.
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen etmen sigara dumanıdır. Sigara içenler, içmeyenlere göre daha fazla solunumsal şikâyetlere, solunum fonksiyon kaybına ve daha yüksek KOAH ölüm oranlarına sahiptirler. Diğer tip tütün kullanımı (pipo, puro, nargile v.b) ve çevresel tütün dumanı da KOAH gelişimine katkıda bulunmaktadır. Ayrıca biyomas (odun, tezek, kömür v.b yakıt) kullanımına ikincil iç ortam hava kirliliği ve tozlu dumanlı işyerlerinde çalışmanın en önemli çevresel risk faktörleridir.
KOAH hastalarında en sık görülen belirti nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Sigara içen bireylerde öksürük ve balgamı kanıksadıkları için çoğu kez doktora başvurmayı geciktiriler. Ayrıca nefes darlığı sebebiyle fiziksel aktivitelerde azalma ortaya çıkmaktadır.
KOAH‘ın tanısı basit ve ağrısız bir yöntem olan “Solunum Fonksiyon Testi” ile kolayca konulabilmektedir. KOAH’ ta erken tanı hastalığa bağlı sakatlık ve ölüm oranlarını azaltacağından çok önemlidir. Bu yüzden 40 yaş üstü sigara içmiş ve içmekte olan veya meslek icabı ya da çevresel ortam gereği tozlu ortamlarda bulunma gereği bulunan kişilerde öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarının en az birinin bulunması halinde kişinin göğüs hastalıkları uzmanına müracaat etmesi gerekmektedir.
KOAH’tan sigaranın bırakılması, tozlu ve dumanlı havalardanuzak durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması, nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin önerilmesi ve uygulanmasının sağlanması hem hastalık gelişimi hem de hastalığın ilerlemesinde kötü sonuçların ortaya çıkmasının önlenmesinde önemli bir adımdır.